مهارت تصمیم گیری درست چیست؟ - مشاوره روانشناسی ذهن نو

مهارت تصمیم گیری درست از آن دسته مهارت‌هایی است که همه ما به آن نیاز داریم. برای هرکدام از ما در زندگی شرایطی پیش می‌آید که باید بین دو یا چند گزینه انتخابی داشته باشیم. حتماً این نکته را می‌دانید که تصمیم‌گیری شما در شرایط حساس زندگی بقیه مسیر زندگی‌تان را مشخص می‌کند. وقتی شما راه و رسم تصمیم‌گیری را بدانید می‌توانید هر شرایطی را تحت کنترل بگیرید. و این به شما کمک خواهد کرد که زندگی بهتری داشته باشید. در ادامه به چگونگی ارتقای مهارت تصمیم گیری پرداخته‌ایم. همچنین می‌توانید با دریافت مشاوره تلفنی از متخصصین این مهارت را تقویت کنید.

فهرست مطالب

مهارت تصمیم گیری
توجه به حس ششم به جای اتکا به مهارت تصمیم گیری
اصول مهارت تصمیم گیری
انواع مختلف تصمیم گیری
- تصمیم‌گیری احساسی
- تصمیم‌گیری تکانه‌ای
- تصمیم‌گیری اجتنابی
- تصمیم‌گیری‌های وابسته
- تصمیم‌گیری‌های منطقی
مهارت تصمیم گیری | مراحل تصمیم گیری درست
- موقعیت فعلی را مشخص کنید
- موقعیت نهایی را مشخص کنید
- نوشتن راهکارهایی که شما را به مقصد می‌رساند
- ارزیابی راه‌حل‌ها
- عملی کردن تصمیم
- ارزیابی پیشرفت
راهکارهایی برای ارتقای مهارت تصمیم گیری
- اعتماد به نفستان را افزایش دهید
- مهارت تصمیم گیری | مشورت بگیرید
- جنبه‌های مختلف را مقایسه کنید
- از نوشتن یا حرف‌زدن کمک بگیرید
- عجله نکنید
- با یک متخصص مشورت نمایید
- تجربه های قبلی خود را مرور کنید
- درک کردن موقعیت به طور کامل
- آینده نگری کرده به عواقب تصمیم نیز فکر کنید
- تعیین کردن محدوده زمانی برای خود
- خطاهای شناختی را تشخیص دهید
- محدود کردن گزینه های انتخابی
- استفاده از قانون 10
چه عواملی مهارت تصمیم گیری را به مخاطره می‌اندازد؟
مزایای مهارت تصمیم گیری بالا
مشکلاتی که در اثر مهارت تصمیم گیری ضعیف برایتان ایجاد می‌شود
مشاوره برای افزایش مهارت تصمیم گیری
- سخن پایانی
- سؤالات متداول

برای دریافت مشاوره در زمینه آموختن مهارت های موثر می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره فردی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

مهارت تصمیم گیری

در اولین قدم باید بتوانیم تصمیم‌گیری و اهمیت آن را به‌درستی بشناسیم. همان‌طور که می‌دانید تصمیم‌گیری یعنی یک نفر از بین دو یا چند گزینه یک راهکار را انتخاب کند. اما سؤال اصلی اینجاست که این کار چه اهمیتی دارد؟

خیلی از ما تصمیم گیری را بر اساس اینکه احساس درونی‌مان چه می‌گوید یا حرف دیگران پیش می‌بریم. گاهی اوقات هم اجازه می‌دهیم شرایط هرطور که می‌خواهد بچرخد؛ یا اصطلاحاً می‌گوییم هرچه پیش آید خوش آید. همان‌طور که گفتیم تصمیمات شما زندگی‌تان را می‌سازند. یک تصمیم درست می‌تواند تا حد زیادی شما را در زندگی جلو بیندازد. در مقابل تصمیم‌های اشتباه و پیامدهای آن می‌تواند تا سال‌ها همراه شما باشد و مشکلاتی را در زندگی‌تان به وجود آورد. به همین خاطر پیداکردن مهارت تصمیم گیری درست یکی از مهم‌ترین آموزه‌هایی است که هرکدام از ما باید در زندگی به آن توجه کنیم.

توجه به حس ششم به جای اتکا به مهارت تصمیم گیری

بعضی‎ها از حس ششم برای تصمیم‌گیری‌هایشان استفاده می‌کنند. استفاده از حس ششم به این معنی است که شما برای تصمیم‌گیری راجع به یک موضوع به این فکر می‌کنید که ندای درونی‌تان چه می‌گوید. شاید این روش برخی مواقع جواب خوبی هم بدهد. اما بهتر است از شهود یا حس ششم برای تصمیم‌های مهم‌تر استفاده نکنید.

اشکال این روش در این است که باعث می‌شود شما توجهی به واقعیت‌های قابل‌مشاهده در محیط اطرافتان نداشته باشید. به همین خاطر احتمال تصمیم‌گیری اشتباه در این شرایط بیشتر می‌شود. در بهترین حالت برای استفاده از حس ششم خوب است که احساس خود را در کنار روش‌های منطقی برای تصمیم‌گیری به کار ببندید. از این طریق هم واقعیت‌ها را در نظر گرفته‌اید و هم به صدای قلب‌تان گوش داده‌اید.

اصول مهارت تصمیم گیری

فراموش نکنید که مهارت حل‌مسئله یک مهارت چند بعدی نیست و اصول مختلفی را در برمی‌گیرد. این مهارت نیاز به تفکر خلاق و مدیریت زمان دارد. از طرفی رعایت کردن این اصول می‌تواند به گرفتن یک تصمیم بهتر به شما کمک کند. این اصول شامل موارد زیر می‌باشند.

?حل‌مسئله

?رهبری

?استدلال

?بینش

?کارگروهی

?هوش هیجانی

?خلاقیت

?مدیریت زمان

انواع مختلف تصمیم گیری

تصمیم‌گیری روش‌های مختلفی دارد. هرکدام از ما بیشتر اوقات بر اساس یکی از این روش‌ها برای زندگی‌مان تصمیم می‌گیریم. این که شما بدانید از کدام روش بیشتر استفاده می‌کنید تأثیر بسیاری در تصمیم‌گیری‌های بعدی شما خواهد گذاشت. به همین خاطر در این قسمت روش‌های مختلف تصمیم‌گیری را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

تصمیم‌گیری احساسی

یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های تصمیم‌گیری، تصمیم‌های احساسی هستند. در این روش فرد به‌جای منطق بر اساس احساساتش تصمیم می‌گیرد. یعنی آن‌ها بیشتر به این دقت می‌کنند که چه چیزی را دوست دارند و دلشان می‌خواهد چه کاری انجام بدهند. این شکل از تصمیم‌گیری به این خاطر که پیامدهای تصمیم را ارزیابی نمی‌کند تا حد زیادث اشتباه است.

تصمیم‌گیری تکانه‌ای

تا به حال برایتان پیش آمده است که ناگهانی کاری را انجام بدهید؟ بعضی از افراد به‌طور کلی همین‌طور تصمیم‌گیری می‌کنند. آنها ناگهانی و یک‌دفعه و بدون هیچ ارزیابی منطقی تصمیم می‌گیرند کاری را انجام بدهند؛ و البته بلافاصله نیز آن را انجام خواهند داد. به این شکل از تصمیم‌گیری، تکانه‌ای گفته می‌شود. با توجه به این که در این روش هیچ ارزیابی منطقی از شرایط نمی‌شود می‌توان آن را یکی از آسیب‌زاترین روش‌های تصمیم‌گیری دانست. اگر شما یا هر یک از اطرافیانتان رفتارهایی این‌چنینی دارد بهتر است برای یادگیری روش‌های کنترل تکانه از یک مشاور کمک بگیرید. برای آشنایی با اختلال کنترل تکانه کلیک کنید.

تصمیم‌گیری اجتنابی

کسانی که الگوی تصمیم‌گیری اجتنابی دارند در واقع هیچ تصمیمی نمی‌گیرند. آنها فقط در ذهنشان نقشه می‌کشند؛ اما هرگز دست به عمل نمی‌زنند. یا حتی ممکن است به‌طورکلی وجود مشکل در زندگی را نادیده بگیرند؛ و اصلاً به آن فکر نکنند. در حقیقت این افراد به‌جای مواجهه با مشکل از آن فرار می‌کنند.

تصمیم‌گیری‌های وابسته

برخی افراد نیز همیشه نیاز دارند یکی به‌جای آنها مشکلات را حل کند. آنها برای هر تصمیم که می‌خواهند بگیرند به این نگاه می‌کنند که دیگران چه کاری انجام می‌دهند. با توجه به اینکه هرکسی شرایط زندگی مخصوص به خودش را دارد این روش نمی‌تواند خیلی مفید باشد.

تصمیم‌گیری‌های منطقی

همان‌طور که از نام آن پیداست تصمیم منطقی را می‌توانیم بهترین روش برای تصمیم‌گیری بدانیم. در این روش فرد بر اساس ارزیابی‌های منطقی و درست از شرایط تصمیم می‌گیرد که چه کاری انجام بدهد. در ادامه این مطلب راجع به مراحل تصمیم‌گیری منطقی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

مهارت تصمیم گیری | مراحل تصمیم گیری درست

از طرفی رسیدن به مهارت تصمیم گیری درست مستلزم طی کردن مراحلی است که در نهایت به نتیجه خوبی منتهی خواهد شد. در این قسمت، به توضیح این مراحل خواهیم پرداخت.

موقعیت فعلی را مشخص کنید

اولین قدم برای اینکه تصمیم درستی بگیرید این است که مشخص کنید اکنون کجا هستید. شما می‌بایست به‌خوبی شرایط فعلی و تمام ویژگی‌های آن را شناسایی کنید. این کار باعث می‌شود درک درستی از موقعیت داشته باشید.

موقعیت نهایی را مشخص کنید

علاوه بر مشخص‌کردن نقطه شروع باید نقطه پایان یا مقصد را هم مشخص کنید. درواقع شما باید به‌خوبی بدانید که قرار است به کجا برسید. این کار به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید بهتر برنامه‌ریزی کنید.

نوشتن راهکارهایی که شما را به مقصد می‌رساند

در سومین مرحله می‌بایست همه راه‌حل‌هایی که به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید. کاری به این نداشته باشید که هر راه‌حل درست یا غلط است و چه مقدار می‌تواند شما را به خواسته‌تان برساند. بلکه سعی کنید تا جای ممکن روش‌های مختلفی را برای حل مسئله مشخص کنید.

ارزیابی راه‌حل‌ها

پس از اینکه راه‌حل‌ها را مشخص کردید باید آن‌ها را ارزیابی کنید. سعی کنید جنبه‌های مثبت و منفی هرکدام از این راهکارها را پیدا کنید. سپس بهترین روش برای حل مسئله‌تان را انتخاب کنید.

عملی کردن تصمیم

وقتی بهترین روش برای حل مسئله را پیدا کردید نوبت به عملی کردن آن می‌رسد. در این مرحله شما می‌بایست بر اساس تصمیمی که گرفته‌اید عمل کنید.

برای آشنایی با اهمیت و راه های افزایش مسئولیت پذیری کلیک کنید.

ارزیابی پیشرفت

مراحل تصمیم‌گیری با عمل‌کردن به یک روش تمام نمی‌شود. پس از عملی کردن تصمیمتان، باید آن را ارزیابی کنید. برای این کار از خودتان بپرسید روشی که انتخاب کرده‌اید چه مقدار شما را به هدفتان رسانده است؟ اگر احساس می‌کنید این روش مفید بوده بهتر است آن را ادامه بدهید. اما اگر فکر می‌کنید روش‌تان صددرصد موفقیت‌آمیز نبوده باید آن را تغییر بدهید. برای این کار کمی با خودتان فکر کنید؛ و نقاط مثبت و منفی راه‌حل تان را بررسی کنید. سپس بر اساس اطلاعات جدید یک بار دیگر عملی کردن تصمیمتان را شروع کنید.

راهکارهایی برای ارتقای مهارت تصمیم گیری

همه ما به طور ذاتی مهارت تصمیم گیری را داریم. اما این مهارت در برخی از افراد بهتر عمل کرده و در برخی دیگر نیاز به تقویت دارد. در واقع می‌توان گفت گرفتن تصمیمات درست و هوشمندانه نیاز به تمرین و استفاده از راهکارهای مختلف دارد.

اعتماد به نفستان را افزایش دهید

خیلی از ما و به‌خصوص کسانی که سبک تصمیم‌گیری وابسته دارند اعتمادبه‌نفس پایینی دارند. این که شما توانایی‌های خودتان را برای گرفتن یک تصمیم درست باور نداشته باشید و نتوانید تصمیم بگیرید. به همین خاطر اولین قدم این است که به خودتان باور داشته باشید. حتی اگر در گذشته تصمیم‌های اشتباهی گرفته‌اید بهتر است فعلاً به این موضوع توجه نکنید. یادتان باشد که هیچ انسانی نمی‌تواند ادعا کند که همیشه تصمیم‌های درستی گرفته است.

مهارت تصمیم گیری | مشورت بگیرید

هیچ‌کدام از ما همه چیز را نمی‌دانیم. به همین خاطر بهتر است در تصمیم‌گیری راجع به هر چیزی با متخصصین آن حوزه مشورت کنید. این کار باعث می‌شود اطلاعات شما از آنچه می‌خواهید انجام بدهید بیشتر بشود. طبیعتاً هر چه شما اطلاعات بیشتری داشته باشید بهتر می‌توانید تصمیم بگیرید.

جنبه‌های مختلف را مقایسه کنید

یکی از راه‌های تصمیم گیری درست این است که شما بتوانید از زوایای مختلف به موضوع نگاه کنید. برای مثال یک‌بار از جنبه احساسی، بار دیگر منطقی و یا انتقادی به موضوع نگاه کنید. این کار باعث می‌شود شما بتوانید ابعاد مختلف موضوعی که راجع به آن تصمیم می‌گیرید را درک کنید.

از نوشتن یا حرف‌زدن کمک بگیرید

شاید شما هم تجربه کرده باشید که وقتی راجع به یک موضوع حرف می‌زنیم و یا می‌نویسیم راه‌حل‌های بهتری به ذهنمان می‌رسد. این موضوع به خاطر آن است که از این طریق بین بخش‌های مختلف مغز ارتباط برقرار می‌شود. و این می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند. پس اگر احساس می‌کنید راجع به یک مشکل هیچ راهی به ذهنتان نمی‌رسد بهتر است از نوشتن کمک بگیرید.

عجله نکنید

برای استفاده از مهارت تصمیم گیری به شکل درست، نباید عجله کنید. زمانی که بدون فکر و سریع برای موضوعی تصمیم می‌گیرید؛ بیشتر احتمال دارد که دچار خطا شده و پشیمان شوید.

با یک متخصص مشورت نمایید

حتما موضوعی که قصد تصمیم گیری در مورد آن را دارید؛ یک متخصص دارد. پس اگر زمان کافی در اختیار دارید؛ با او مشورت کرده و از تجربیات او نیز استفاده نمایید. به طور کلی کمک گرفتن از دیگران برای تصمیم گیری، می‌تواند بسیار ایده خوبی باشد.

تجربه های قبلی خود را مرور کنید

بسیار پیش خواهد آمد که باید در مورد مسائلی تصمیم گیری کنیم که تکراری هستند. در واقع پیش تر هم در این موقعیت بوده ایم و به همین دلیل تجربه بیشتری داریم یا تصمیم گیری برایمان آسان تر خواهد بود. در این شرایط می‌توانید از اشتباهات گذشته خود درس گرفته و تصمیم بهتری بگیرید.

درک کردن موقعیت به طور کامل

برای استفاده از مهارت تصمیم گیری، در ابتدا مطمئن شوید که موقعیت را به طور کامل درک کرده اید. چرا که زمانی که درک درستی از موقعیت نداشه باشید؛ نمی‌توانید تصمیمی متناسب با آن بگیرید.

آینده نگری کرده به عواقب تصمیم نیز فکر کنید

پیش از قطعی کردن تصمیم خود، حتما آینده نگری کرده و به عواقب تصمیم خود نیز فکر کنید. هر تصمیمی عواقب خوب و بد مختلفی خواهد داشت که نمی‌توانید همه آنها را کنترل کنید. اما با اولویت بندی کردن می‌توانید احتمال بروز مشکلات را به حداقل برسانید.

تعیین کردن محدوده زمانی برای خود

گاهی پیش از گرفتن یک تصمیم به قدری دل دل می‌کنیم که زمان را از دست داده و در نهایت هم یک تصمیم اشتباه می‌گیریم. از این رو باید برای خود یک زمان مشخص تعیین کرده و بدانیم که تا ابد برای یک تصمیم کوچک، زمان نداریم.

خطاهای شناختی را تشخیص دهید

معمولا خطاهای شناختی بسیار ما را در حین تصمیم گیری به اشتباه می‌اندازند. در شرایط بحرانی ذهن ما درگیر خطاها و تله های مختلفی می‌شود. اما با شناخت آنها، در زمان درست آنها را تشخیص داده و از اجازه نخواهیم داد تا تصمیمات مان را تحت تاثیر قرار دهند. یکی از رایج ترین آنها اثر هاله ای است که بدین معناست افراد به جای تصمیم گیری بر اساس حقایق و کلیات، تنها بر اساس بارزترین ویژگی ها تصمیم می‌گیرند.

محدود کردن گزینه های انتخابی

همیشه وقتی انتخاب های زیادی داریم؛ تصمیم گیری برایمان دشوارتر است. از این رو باید گزینه های انتخابی خود را تا حد امکان محدود کرده و مزایا و معایب هرکدام را با دیگر مقایسه نماییم.

استفاده از قانون 10

این قانون بیشتر برای موقعیت های بزرگ و تعیین کننده کاربرد دارد. بدین صورت که پیش از تصمیم گرفتن در مورد چنین موضوعاتی از خود بپرسید که با گرفتن این تصمیم در 10 روز، 10 ماه و 10 سال آینده کجا خواهم بود؟ با این سوال بسیاری از تصمیمات شما جهت تازه ای خواهند گرفت.

چه عواملی مهارت تصمیم گیری را به مخاطره می‌اندازد؟

در فرایند تصمیم گیری مشکلات و موانعی وجود دارد که می‌تواند تصمیمات افراد را به مخاطره بیاندازد. شناسایی این موانع به شما کمک خواهد کرد؛ که بتوانید تصمیمات درست تری بگیرید. برخی از این مشکلات، شامل موارد زیر می‌باشند. برای اطلاع از راه های کسب مهارت حل مسئله کلیک نمایید.

نداشتن اطلاعات
اطلاعات داشتن بیش از حد
تعداد افرادی که در تصمیم گیری دخیل هستند
متعارض بودن منافع
داشتن مقاومت در برابر تغییر کردن
حضور تصمیم گیرنده خارجی

مزایای مهارت تصمیم گیری بالا

قطعا افرادی که مهارت تصمیم گیری بالایی دارند؛ کمتر احساس بلاتکلفی و سردرگمی کرده و زندگی راحت تری خواهند داشت. چرا که ما در هرلحظه مجبور به انتخاب و تصمیم گیری هستیم. در این قسمت مزایای داشتن چنین مهارتی را ذکر کرده ایم.

??افزایش مهارت تفکر انتقادی

??بالا رفتن توانایی حل‌مسئله

??دقت و تمرکز بیشتر در امور مختلف

??بیشتر شدن اعتماد به نفس افراد

??بالا رفتن میزان رضایت از زندگی

??بهتر شدن روابط بین فردی افراد در محل کار و تحصیل

??کم شدن میزان استرس و اضطراب

??آگاهانه و هوشمندانه تر شدن انتخاب ها

مشکلاتی که در اثر مهارت تصمیم گیری ضعیف برایتان ایجاد می‌شود

از طرفی، برعکس قسمت قبل اگر در مهارت تصمیم گیری به اندازه کافی خوب نباشید و نتوانید از این مهارت به درستی استفاده نمایید؛ مشکلاتی برایتان ایجاد خواهد شد. برخی از این پیامدها، شامل موارد زیر هستند.

از دست رفتن فرصت ها
بیشتر شدن آشفتگی روانی
تحمل میزان بالایی از استرس و اضطراب
نشخوار فکری
اهمال کاری

مشاوره برای افزایش مهارت تصمیم گیری

تصمیم‌گیری یکی از مهارت‌های زندگی است. شما در هر مرحله و شرایطی که باشید باید بین دو یا چند گزینه دست به انتخاب بزنید. به همین خاطر هرکدام از ما می‌بایست مهارت تصمیم‌گیری درست را یاد بگیریم. اگر احساس می‌کنید در این زمینه ضعیف هستید بهتر است از یک مشاور برای یادگیری این مهارت کمک بخواهید. برای آشنایی با مهارت های زندگی کلیک کنید.

یکی دیگر از کارهایی که مشاور می‌تواند در تصمیم‌گیری برای شما انجام دهد مشورت است. وقتی راجع به یک موضوع مهم مثل ازدواج یا انتخاب رشته تحصیلی قرار است تصمیم بگیرید بهترین کار این است که از یک متخصص کمک بخواهید. روان‌شناسان در این شرایط به شما کمک خواهند کرد تا بهترین تصمیم را با توجه به شرایط موجود بگیرید. به‌علاوه اگر احساس می‌کنید رفتن به مراکز مشاوره برایتان سخت است یا برای این کار زمان کافی ندارید می‌توانید از خدمات مشاوره تلفنی نیز استفاده کنید.

سخن پایانی

از آنجایی که در سراسر زندگی مجبور به تصمیم گیری در مورد مسائل مختلفی هستیم؛ یکی از اصلی ترین مهارت ها، مهارت تصمیم گیری محسوب می‌شود. اما برخی از افراد بسیار این موضوع را پیش پا افتاده دانسته و به آن اهمیتی نمی‌دهند. در صورتی که همانطور که مشاهده کردید تصمیم نگرفتن، یا تصمیم گیری به صورت نادرست می‌تواند مشکلات زیادی را برای ما ایجاد نماید. از طرفی نمی‌توان تصمیم گیری را به عهده فرد دیگری گذاشت. به همین دلیل بهتر است مهارت خود را در این زمینه بالا برده و برای اینکار از یک متخصص کمک بگیرید.

سؤالات متداول

از کجا مطمئن باشم تصمیمی که می‌گیرم درست است؟

تا قبل از عملی کردن تصمیمتان نمی‌توانید از این موضوع کاملاً مطمئن باشید. برای اطمینان کمی بعد از عملی کردن تصمیم برگردید و راهی که آمده‌اید را بررسی کنید. اگر احساس می‌کنید روشتان شما را به هدف نمی‌رساند تغییراتی را در آن ایجاد کنید.

منبع: مهارت تصمیم گیری درست